-
Onze innovaties
- Onze innovaties
- Dijkstra Draisma woning
- Buurblok
- Smûk woning
-
Circulair & biobased
- Circulair & biobased
- Circulair bouwen
- Lisdodde
- Biobased bouwen
-
Digitalisering & robotisering
- Digitalisering & robotisering
- Industrieel bouwen
- CO2-neutrale wijken
Restauratie, herbestemming
Blokhuispoort Leeuwarden
april 2016
april 2018
15500 m²
In opdracht van:
BOEi Amersfoort
BOEi Amersfoort
In samenwerking met:
TWA Architecten Burdaard
TWA Architecten Burdaard
Restauratie en verbouw Blokhuispoort Leeuwarden
Het zal u niet verbazen dat het niet de eerste keer is dat de Blokhuispoort gerestaureerd wordt. Dankzij deze restauraties wordt er nog altijd volop gebruik gemaakt van het gebouw.
Het project bestond uit verschillende projecten. Deze zijn op te delen in: het hostel, de horeca, de bibliotheek, het ketelhuis, het Alkovengebouw en de gevelrestauratie en verduurzaming.
VAN DWANGBURCHT NAAR ZAKELIJK EN CULTUREEL ONTMOETINGSCENTRUM
Om de opstandige inwoners van Friesland in bedwang te houden werd in 1498 op de plek van de huidige Blokhuispoort een dwangburcht gebouwd in opdracht van hertog Albrecht van Saksen. Vanaf 1580 deed het gebouwencomplex dienst als gevangenis. In 1870 startte men met de bouw van het gebouw zoals het er nu nog staat. Een van de redenen dat er een nieuw gebouw moest komen was de spectaculaire ontsnapping van elf gevangenen in 1868. De Blokhuispoort heeft tot 2007 dienst gedaan als huis van bewaring. In dat jaar moest een beslissing worden genomen om het gebouw te verbouwen voor 15 miljoen euro of om het gebouw een andere functie te geven. Het voldeed namelijk niet meer aan de brandveiligheidseisen die gesteld werden aan penitentiaire inrichtingen.
Tegenwoordig is het 180-cellen tellende complex een zakelijke en culturele ontmoetingsplek. Naast ca. 100 diverse ondernemers is er ook een café (Café de Bak), en een hostel gevestigd in het complex en organiseren diverse organisaties regelmatig evenementen op de binnenplaats van de oude gevangenis. Ook geven oud-bewaarders van de Blokhuispoort rondleidingen door de oude gangen en cellen waar vroeger de gevangenen rondliepen.
Restauratie en verduurzaming
De uitgevoerde restauratie en herstelwerkzaamheden bestonden globaal uit de volgende onderdelen;
* De restauratie van gevels (herstel metsel en voegwerk)
* De verduurzaming van de gevelvensters
* De realisatie van afzinkkelder t.b.v. de biomassa installatie
* Het herstellen van de kozijnen
* Het reconstrueren van natuurstenen kozijnen
* Het leveren en plaatsen van stalen kozijnen
* Herstel stukadoorwerk van het interieur
* Herstel en verduurzamen dakconstructie
* Herstel vloeren
De Blokhuispoort is één van de grootste monumentale panden die op een duurzame manier is verwarmd. De verwarming van een monumentaal pand is lastiger dan een normaal pand. Dit komt door de trage massa en de sterke wisseling in temperaturen.
Voor het verwarmen van de Blokhuispoort wordt gebruik gemaakt van twee biomassa-verwarmingsketels. De gemeente Leeuwarden levert de biomassa, ongeveer 75% van het snoei-afval uit de gemeente is hier voor nodig. Om de installatie voor te gloeien worden er zonnecollectoren op het dak geplaatst.
alibi hostel
Op de eerste en tweede verdieping van Cellencomplex A in de Blokhuispoort hebben we een hostel gebouwd. Het hostel draagt de toepasselijke naam Alibi Hostel en biedt de mogelijkheid om in een cel te overnachten.
De indeling en inrichting zijn hetzelfde gebleven, maar 72 cellen zijn nu omgetoverd tot slaapkamers. De toiletten en douches bevinden zich in de gangen. Binnen het complex is metsel- en voegwerk hersteld en zijn luchtbehandelings- en elektrische installaties aangebracht. Het hostel bied de mogelijkheid aan mensen vanuit de hele wereld om goedkoop te overnachten tijdens een bezoek aan Leeuwarden en Fryslân.
Drink- en eetlokaal Proefverlof
Het was een wens van velen om een goede vaarverbinding te realiseren voor de Blokhuispoort. Die is er nu. Toeristen kunnen met een bootje aanmeren aan de kant van de Zuidergrachtswal. Hier is een vlonderterras aangelegd, welke hoort bij het nieuwe drink en eetlokaal Proefverlof. Proefverlof heeft zich heeft gevestigd in bouwdelen G en E. Er is tevens een dertien meter brede doorbraak gemaakt die toegang biedt naar het vlonderterras.
In het restaurant kunnen ongeveer zo’n tachtig personen terecht. Het terras is ook de startplek voor een nieuwe wandelroute rondom de Blokhuispoort.
BIBLIOTHEEK LEEUWARDEN
De Bibliotheek van Leeuwarden is verhuisd van het Beursgebouw aan de Wirdumerdyk naar de Blokhuispoort, in het cellencomplex aan de Keizersgracht. De bibliotheek wilde echter niet achter de dikke gevangenismuren weggestopt zitten. In overleg met de Rijksdienst voor cultureel erfgoed en gemeente Leeuwarden is daarom een deel van het oude gebouw weggehaald om transparantie te creëren.
In het nieuwe bouwdeel is veel glas toegepast en er is een uitnodigende patio omheen gekomen. Er is gekozen voor sloop/nieuwbouw in dit gedeelte van de oude gevangenis omdat hier minder unieke bouwkundige elementen aanwezig zijn en het minder historische waarde vertegenwoordigt.
Het Alkovengebouw
Op de begane grond worden bedrijfsunits gerealiseerd. Belangrijk tijdens deze restauratie is het herstel van het metsel- en voegwerk.
Het Alkovengebouw dateert uit 1870 en heeft een hoge monumentale waarde. Binnen het gebouw wordt isolatiebeglazing, een nieuwe lift en brandwerend schilderwerk aan het gietijzer en de constructie aangebracht. Het gebouw wordt gebruikt door ca. 100 huurders waaronder onderwijsinstellingen en bedrijven. Om binnen dit bouwdeel ingrijpende werkzaamheden uit te voeren wordt er gebruik gemaakt van een 'overlast-thermometer en een 'roulatiecarrousel' om de overlast voor de huurders te beperken.
Naast het hostel en de bedrijfsunits, bouwen we ook een nieuwe fietsenstalling op de plek waar vroeger de gevangen werden gelucht. Het ontwerp van de stalling is gebaseerd op het uiterlijk van de oude luchtplaatsen. Zo blijft de uitstraling van het gebouwencomplex behouden maar met andere functies.
