"Navigeren kun je leren" Cobouw blog Biense Dijkstra

Er is veel om over te vertellen. Op dit moment zijn we druk bezig met de eerste geothermieboring naar duurzame warmte voor de gebouwde omgeving in Leeuwarden. Ook blijven we ons ontwikkelen op het gebied van biobased bouwen. De lisdodde groeit op ons eigen land al goed en wordt in het najaar voor het eerst geoogst, om in onze industrieel geproduceerde woningen als isolatiemateriaal te dienen. Een oplossing voor die grote woningbouwopgave waar we middenin zitten.

Het EIB heeft aangegeven dat we volledig in de woningbehoefte kunnen voorzien door slechts 1,5% van de landbouwgrond te gebruiken voor woningbouw. Dat brengt weer veel teweeg, want dan moet de infrastructuur daar ook voor aangelegd worden en agrarische bedrijven moeten uitgekocht of gesaneerd worden. Het staat allemaal haaks op elkaar en niemand ziet kennelijk de prachtige oplossing die op het presenteerblaadje ligt: lisdodde en/of andere biobased materialen toepassen in écht duurzame gebouwen, op de juiste locaties.

Het mes snijdt aan alle kanten. Het is dé oplossing voor agrariërs om de veestapel te verkleinen en daarmee de stikstofuitstoot substantieel te verlagen. Hun alternatief zou kunnen zijn om gewassen te gaan verbouwen die meer opleveren en CO2 opslaan. CCS (carbon capture and storage, oftewel CO2-afvang en -opslag) in optima forma. En als we het over lisdodde hebben, is de veenweide - die voor veel CO2-uitstoot verantwoordelijk is - uitermate geschikt om onder water te zetten en daarmee de uitstoot met 20 ton CO2 per hectare te reduceren. Tel daarbij op dat de lisdodde zelf ook de C van de CO2 opslaat en toegepast kan worden als echt circulair isolatiemateriaal in al onze fabrieksmatig geproduceerde gevels en daken.

Als we met deze uitgangspunten nou eens een kabinetsformatie voeden die voor ieders belang een oplossing weet te activeren, dan hebben we direct een vliegende start op vele gebieden. CO2-reductie, stikstofreductie, alternatieve verdienmodellen, écht circulair bouwen en duurzame woningen realiseren die in een enorme behoefte voorzien én C(O2) opslaan.

Het EIB gaf aan dat de benodigde miljoen woningen in 2030 niet bereikt worden met de huidige plancapaciteit. De discussie ontstond weer over buitenstedelijk bouwen ten koste van landbouwgronden. Piet Adema van WoningbouwersNL liet echter weten dat er voldoende plangebied beschikbaar is voor 800.000 woningen in de huidige grondbanken. Er zit dus geen enkele druk op de locatiekeuze en daarnaast kunnen we ook nog voldoende aan de slag met binnenstedelijke oplossingen. Snelheid in bestemmingsplanprocedures is nu dus echt van belang. Net als het introduceren van de nieuwe omgevingswet. Maar met alle respect, de toetsende ambtenaren vragen om nieuwe kaders waarbinnen zij kunnen toetsen en vergunnen, terwijl die kaders juist veel vrijer worden gelaten. Dat past niet echt bij een versnelling. Feitelijk is het zoiets als een twintiger op pad sturen in een auto zonder navigatie. Die weet niet dat er ook routekaarten zijn, of dat we vroeger een stratenboek gebruikten voor als het spannend werd. Wij zijn nog van de lichting dat je met het stellen van een vraag aan de juiste persoon ook heel ver kunt komen.

Kortom: de feitelijke pijn zit alleen nog in de procedure en vergunningverlening. Ook daar kunnen we prima oplossingen voor bedenken, bijvoorbeeld industrieel bouwen. Geen eenheidsworst, maar een prachtig geprefabriceerd product, in de basis aardbevingsbestendig en inmiddels ook geschikt voor hoogbouw. Volgens de overheid bedenken we een probleem voor een oplossing, maar wij denken dat zij er te laat achter komen dat er echt problemen gaan ontstaan. De aantallen die we nu produceren zullen slechts langzaam toenemen, dus moeten we aan de slag met de oplossing. Wat ons betreft doen we dat samen, want de navigatie is uit gezet.

Ooit voer ik op een maandagochtend van Vlieland naar de vaste wal om te werken, maar de kaartplotter was kapot. Het was slecht weer en ik stuurde op het kompas en intuïtie. Plots kwam ik erachter dat ik verkeerd zat. Ik voer op de Vliestroom en dacht de Blauwe Slenk in te varen, maar dat bleek de West Meep te zijn onder Terschelling. Dat kostte veel tijd om te herstellen.

Met een ervaren schipper was me dit niet gebeurd, maar omdat ik altijd navigeerde op de kaartplotter, dacht ik die niet nodig te hebben. Dit overkomt me geen tweede keer gelukkig, want navigeren kun je leren.