"Circulariekoek" Bouwblog Biense Dijkstra

Het begrip circulariteit kan op meer dan 114 (!) manieren worden uitgelegd (bron: Copernicus Institute of Sustainable Development). In het rapport Nederland Circulair in 2050 beschrijft men de gewenste circulaire economie als volgt: ‘een toekomstbestendige, duurzame economie, ook voor toekomstige generaties.’ Concreet betekent dit dat in 2050 geen afval meer bestaat. Grondstoffen worden efficiënt ingezet en hergebruikt, zonder schadelijke emissies naar het milieu. Voor zover nieuwe grondstoffen nodig zijn, worden deze op duurzame wijze gewonnen en wordt verdere aantasting van de sociale en fysieke leefomgeving en de gezondheid voorkomen.

Gelukkig hebben we bij de productie van ons gevelsysteem 3.0 inmiddels de EPS isolatie weten te vervangen door cellulose, waardoor we een 92% duurzamere gevel produceren. Vanuit onze intrinsieke motivatie realiseren we ons dat het totale bouwproduct uiteindelijk circulair moet worden ontworpen en gerealiseerd. Dat dit voor onze branche geen gemakkelijke opgave wordt is evident. Jammer genoeg zien we al een tijdje zogenaamde ‘circulaire’ producten en diensten ontstaan, die in werkelijkheid slechts afgeleid zijn uit de lineaire of uitgestelde lineaire economie. De gebouwde omgeving is voor bijna 40% verantwoordelijk voor het energieverbruik, maar de bouw is ook nog eens voor 40% verantwoordelijk voor het verbruik van de primaire grondstoffen in Nederland! De bouw heeft dus een wereld te winnen, maar weten we met z’n allen het onderscheid tussen circulariteit, recycling en hergebruik? Tussen circulariteit en ‘circulariekoek’?!

Voor degene die zich bezighouden met circulariteit en duurzaamheid, zijn deze vragen van wezenlijk belang. Om hier meer duidelijkheid in te creëren hebben wij de kennisdeler Circulair DNA geschreven. In deze kennisdeler wordt een aanpak uiteengezet, gericht op de praktijk, waarmee circulariteit in de bouw volgens ons kan worden bereikt. Het is een enorme technische uitdaging die vele malen groter is dan de energietransitie, wat vooral een sociale uitdaging is.

We leren nu - omdat we er inhoudelijk mee bezig zijn - dat de prestaties van warmtepompen in de praktijk vaak tegenvallen, maar zijn daarentegen ook erg verwend geraakt door de fantastische en goedkope gasoplossing. Doodzonde. Daar waar het kon verbrandden we hoogcalorisch, miljoenen jaren oude brandstof om onze lekke huizen mee te verwarmen, te douchen of om de warmwaterkraan open te laten staan tijdens het scheren. Nu realiseren we ons (althans sommigen) dat het eindig is en dat we ons gedrag aan moeten passen. Eerlijk is eerlijk, ook ik heb daar best moeite mee. Ik heb sinds kort een volledig elektrisch aangedreven voertuig, maar ben verwend met brandstof aangedreven auto’s die doen wat je wilt en elke 30 km weer (vlot) gevuld kunnen worden.

Mijn vader spreekt nog van de projecten uit ’zijn’ tijd en dat ze ’s ochtends om zes uur op de fiets stapten om op tijd bij het project te zijn. Dat hij en Sjoerd Raap de dakpannen op hun schouder naar boven moesten brengen via een steektrap. En dat als het winter was je júist aan het werk moest, omdat je goed bij projecten kon komen om ze te bevoorraden met zwaar materieel. Hij noemt onze generatie ‘frikandellenstakkers’ in plaats van bouwvakkers. Toen mijn ouders 60 jaar geleden op Schiermonnikoog projecten uitvoerden, sliepen de timmerlieden bij hen in de kost. De huisjes waren niet geïsoleerd en ’s winters bevroren de dekens waar je onder sliep. Het was natuurlijk feest toen er gas kwam en alles veel makkelijker werd. Er is veel gebeurd in de tussenliggende periode en er zijn vooral erg mooie dingen ontstaan. Je kunt het zien als het romantiseren van het verleden, maar het is vooral het beseffen van de luxe en het comfort van het heden. Juist nu moeten we onze verantwoordelijkheid nemen, zodat we in de periode die wij in de geschiedenis achterlaten niet als ‘verspillers op jacht naar luxe’ maar als ‘innovators op jacht naar oplossingen’ worden herinnerd.

Houd op met ‘circulariekoek’ en ga aan de slag met dé uitdaging van onze generatie.