Bouwopgave niet haalbaar zonder robots

Zonder robotisering krijgt de bouw de grote verduurzamingsopgave voor woningen niet op tijd voor elkaar. Dat is de stellige overtuiging van directeur Biense Dijkstra. "We investeerden recent in een geautomatiseerde productielijn voor dak- en gevelelementen, en hier plukken we nu met de duurzaamheidsambitie van de overheid de vruchten van. En dat zonder last te hebben van het tekort aan vakkrachten." De productie is vervijfvoudigd, met iets meer dan een verdubbeling van het aantal personeelsleden.

Met componenten die in de fabriek door operators en robots worden geproduceerd en die op de bouwplaats worden samengevoegd. Sneller, efficiënter en met minder ‘handjes’. Metselaars en timmerlieden zullen op de bouwplaats straks ook minder nodig zijn door de komst van 3D-betonprinters. Al loopt het met die laatste ontwikkeling volgens Biense ook weer niet zo’n vaart: “Er zijn al meerdere voorbeelden van, maar er moet toch nog veel aan worden geïnnoveerd voordat die printers winst gaan opleveren.” Maar hij waarschuwt voor veronachtzaming ervan: “We overschatten vaak de impact van innovaties op de korte termijn, maar het effect op de lange termijn ónderschatten we juist vaak. Terwijl dingen dan opeens veel sneller blijken te gaan dan gedacht.”

“Voorheen maakten timmerlieden die handmatig. Nu brengen operators aan de productielijn alleen nog balken in. En vergeleken met vóór de crisis produceren we nu vijf keer zoveel, terwijl er nu maar iets meer dan twee keer zoveel mensen werken dan toen.” Metselrobots op de bouw heeft hij ook al aan de slag gezien, maar in ‘mechaniseren van een traditionele beweging’ gelooft Biense niet: “Je moet niet met machines het oude blijven doen, maar processen optimaliseren.”

Er moet iets veranderen. Bouwgroep Dijkstra Draisma behoort tot de groep aannemers die beseffen dan het roer echt om moet. “We zijn een traditionele sector die vraaggestuurd is. Maar als bedrijf zijn wij zeven jaar geleden geswitched van aannemer naar aanbieder. We bieden nu diensten en producten aan voor een nieuwe vraag die op termijn gaat ontstaan, de verduurzaming. Die gigantische uitdaging stelt de bouw in staat die omslag ook echt te maken. We hebben het over het gasloos maken van 220.000 nieuwe en bestaande woningen per jaar! Maar bedrijven moeten die stap dan zelf nog wel zetten. Terwijl je juist ziet dat de prikkel die er daarvoor in de crisis wel was nu weer verdwijnt. Bedrijven grijpen vaak weer terug naar de traditionele aanpak om daarmee geld te verdienen in plaats van in innovatie te investeren.”

De overstap op de geautomatiseerde productielijn nam ongeveer twee jaar in beslag. De investering in de nieuwe productielijn zal, verwacht hij, “binnen vijf tot zeven jaar zijn terugverdiend”. Tegen die tijd zullen er, stelt hij, ook weer nieuwe technieken zijn waarin je als bouwer dan moet investeren.