Biense Dijkstra bij Cobouw Café: 'You need a spark to light a fire.'

“Er is een stok in het wiel gestoken en de spaken zijn kapot. De fiets is nog heel, maar we moeten op zoek naar een nieuw wiel. You need a spark to light a fire.” Afgelopen donderdag waren onder andere wethouder Henk Deinum en directeur Biense Dijkstra te gast bij Cobouw Café in het Fries Museum.

Problemen met de renovatie van een gevangenis. Een bouwstop bij de nieuwe bioscoop. Vertraging bij het nieuwe energieneutrale voetbalstadion van Cambuur. In Leeuwarden stapelen de problemen zich op. Wethouder Henk Deinum houdt zijn hart vast. “Als de rente straks gaat stijgen, zal het Rijk moeten ingrijpen.”

“Overal zie je dat het nu wat moeilijker wordt. In de bouw en op de woningmarkt hebben we een groot probleem. Hier is de situatie nog niet zo kritiek als in Amsterdam, maar ik houd mijn hart vast.”

In Leeuwarden kunnen ze wel meepraten over projecten die, als auto’s met pech, stil komen te staan. Verschillende projecten kampen met geldproblemen. Wethouder Deinum kon dat acht jaar geleden niet bevroeden.

Deinum vergelijkt de huidige problemen met die van 1980 en 2008. Hij spreekt van een geluk dat zijn stad de productie tijdens de crisis aardig op gang kon houden. “Daardoor is er hier niet veel disbalans, maar als de rente gaat stijgen… “Dan zal het Rijk wat moeten gaan doen, zoals eerdere ministers van VROM altijd deden.”

Wat? “Ten eerste is er veel geld weggehaald bij corporaties. Die kunnen daardoor niet meer investeren in nieuwbouw en verbouw. We moeten terug naar het oude regiem om grotere problemen op de woningmarkt te voorkomen. Grote particuliere voorraden in Leeuwarden zijn slecht geïsoleerd en slecht onderhouden. Er moet ontzettend veel gebeuren om die woningen weer bij de tijd te krijgen.”

Bouwdirecteur Biense Dijkstra is het daar roerend mee eens, al heeft de huidige tijd ook zijn voordelen. “Een gekkenhuis? We zijn tevreden. Het wordt weer druk. Daar mogen we als branche heel blij mee zijn”, begon hij ter vertellen. Ook hij ziet echter een keerzijde.

“De ontwikkeling gaat wel heel snel. Alles wordt duurder. Dat heeft te maken met de tijd dat alles stilstond. Iedereen wil weer centen verdienen. Bijna kwadratisch neemt het toe, qua volume.”

Last van lange levertijden heeft Dijkstra niet. Hij kneep geen onderaannemers en leveranciers uit in crisistijd. “Maar je voelt aan alles dat er druk ontstaat. Daar hebben wij ook mee te maken. Hoe je als bouwer problemen kunt voorkomen? Door snel de keuze te maken met wie je de wedstrijd (bouwproject of aanbesteding, red) wilt gaan winnen.”

Bouwgroep Moonen ging twee weken geleden failliet. Er komt een doorstart, maar het blijft een pijnlijke kwestie. Of er meer bouwbedrijven zullen omvallen, durft Dijkstra niet te zeggen. “Ik heb geen idee. Ik ken de bouw heel slecht, ik focus me vooral op onszelf. Maar als de rente gaat stijgen over 1, 1,5 jaar, maak ik me wel zorgen.”

Ook architect Bauke Tuinstra, van TWA architecten, ziet dat de prijzen in rap tempo stijgen. Hij vreest dat de kwaliteit van bouwen, daardoor onder druk komt te staan en ziet dat nu al om zich heen gebeuren.

“Het gevolg van de hoge prijzen in Amsterdam is dat ook hier de kosten stijgen. Het probleem is echter dat onze verkoopprijzen veel minder hard stijgen. We bouwen armetierig, terwijl we nog nooit zo rijk zijn geweest.”

Wethouder Deinum bevestigde dat, maar heeft niet één, twee, drie een oplossing. “Dit is een economische wet. De bestaande bouw wordt goedkoper, waardoor je daar als nieuwbouw mee moet concurreren. En dan ga je bezuinigen. Dat is heel jammer, want soms gaat dat ten koste van de kwaliteit. Ik heb daar geen antwoord op. Minder snel bouwen is ook niet de oplossing.”

Dijkstra, met zijn bedrijf hoofdsponsor van Cambuur Leeuwarden, wil koste wat kost voorkomen dat het nieuwe stadion aan kwaliteit moet inboeten. Het misschien wel eerste energieneutrale voetbalstadion ter wereld ligt echter stil door gedoe achter de schermen.

De bouwdirecteur “baalt als een stekker”, maar stelde “ongeruste fans” die zich per app of e-mail bij hem meldde eerder al gerust. “Wij zijn nog steeds positief. Zeven jaar geleden zijn we het traject gestart, en vier jaar later hadden we committent. Ons is er veel aangelegen om hier een succes van te maken.”

“Er is een stok in het wiel gestoken en de spaken zijn kapot. De fiets is nog heel, maar we moeten op zoek naar een nieuw wiel. Nog steeds wil ik nummer één worden, maar het ziet er even niet positief uit. Als we niet de eerste zijn met een energieneutraal voetbalstadion is dat niet erg. You need a spark to light a fire.”

Bekijk ook het videoverslag van het Cobouw Café in Leeuwarden