Nu is het nog een anoniem stuk grasland aan de rand van Leeuwarden. Vanaf 10 mei starten hier de werkzaamheden van een groot aardwarmteproject waarmee gebouwen en woningen met duurzame energie kunnen worden verwarmd: Warmte van Leeuwarden. Bert Wassink, wethouder voor energie en duurzaamheid van de gemeente Leeuwarden kijkt uit naar deze technologische doorbraak in zijn gemeente: “Wat zou het mooi zijn als aardwarmte juist in Leeuwarden een reëel alternatief voor aardgas kan worden bij het verwarmen van onze woningen en bedrijven.”

Ver onder het aardoppervlak, op zo’n 2,7 kilometer diepte, is een warmtebron aanwezig. Warm water uit deze bron kan worden opgepompt en kan uitstekend worden ingezet om woningen en gebouwen te verwarmen. Het afgekoelde water gaat een stukje verderop weer terug de aarde in om daar weer op te warmen. Dat betekent 100% hernieuwbaar én betrouwbaar, want aardwarmte is niet afhankelijk van weersomstandigheden. Het project Warmte van Leeuwarden start met een boring die moet uitwijzen of de warmtebron geschikt en bruikbaar is. Als dat zo is, kan de aanleg van een warmtenet beginnen. Het project gaat warmte leveren die gelijk staat aan de warmtevraag van 6.000 tot 8.000 woningen.

Geocombinatie Leeuwarden (GCL), een consortium van Bouwgroep Dijkstra Draisma, warmtebedrijf Ennatuurlijk, Shell en Energie Beheer Nederland (EBN) start binnenkort met de werkzaamheden om deze duurzame warmtebron te gaan benutten en aan te sluiten op een nieuw aan te leggen warmtenet. Ivar Nijenhuis is directeur van GCL: “Geocombinatie Leeuwarden en Ennatuurlijk ontwikkelen tegelijkertijd een aardwarmtebron én een nieuw warmtenet in de gebouwde omgeving. Ik ben er supertrots op dat de aandeelhouders van Geocombinatie Leeuwarden nu hebben besloten om dit project te realiseren.”

In 2013 startte Bouwgroep Dijkstra Draisma met de oriëntatie en verkenning van het aardwarmteproject in Leeuwarden. Na het ontvangen van de opsporingsvergunning en de beschikking van de SDE subsidie gaat BGDD in 2017 samenwerken met Ennatuurlijk. Heel trots zijn zij dat in januari 2020 grote partijen als Shell en Energie Beheer Nederland toetreden tot het consortium.

In Nederland wordt aardwarmte al gebruikt in de glastuinbouw, maar in de gebouwde omgeving nog niet op grote schaal. Het gebruik van aardwarmte is een essentiële schakel in het verduurzamen van de gebouwde omgeving. In potentie kan aardwarmte voorzien in ongeveer 26% van de totale warmtevraag van alle huizen en gebouwen, blijkt uit recent onderzoek naar aardwarmte van EBN. Wethouder Wassink van Leeuwarden onderschrijft de noodzaak van het benutten van aardwarmte voor gebouwen: “We staan gezamenlijk voor een grote opgave. In 2050 moet Nederland aardgasvrij zijn. Daarvoor moeten we op zoek naar alternatieve, duurzame warmtebronnen. Aardwarmte is zo’n duurzame warmtebron.”

Esther Pijs, directeur Warmte & Ondergrond van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat moedigt daarom dit soort projecten aan: “Aardwarmte in combinatie met warmtenetten kan een belangrijke bijdrage leveren aan de warmtetransitie in Nederland, met name in de gebouwde omgeving. De verduurzaming van de gebouwde omgeving is complex en daarom zijn voorbeeldprojecten zoals Warmte van Leeuwarden van cruciaal belang. Door te leren van projecten zoals deze kunnen we de versnelling van geothermie in de gebouwde omgeving realiseren.”

Vanaf 10 mei start de aanleg van de boorlocatie. Dat neemt twee maanden in beslag. In de zomer wordt gestart met een eerste proefboring. “Ik kijk erg uit naar het resultaat van die eerste boring”, aldus Ivar Nijenhuis van GCL. “Hieruit zal in september blijken of de ondergrond goed genoeg is om door te gaan met de aanleg van het warmtenet, de bouw van de warmtecentrale en het boren van de tweede put, zodat we in 2023 kunnen beginnen met het leveren van duurzame warmte aan Leeuwarden!”

Ennatuurlijk is het warmtebedrijf dat het warmtenet gaat aanleggen en koppelen aan de Friese geothermische bron. “Het blijft nog even spannend tot de eerste boring”, zegt Ernst Japikse, directeur van Ennatuurlijk. “Maar als alles goed gaat, wordt in Leeuwarden straks aardwarmte grootschalig ingezet voor het verwarmen van woningen en bedrijven. De bron en het aan te leggen warmtenet gaan een belangrijk een-tweetje vormen. Zonder bron geen duurzame warmte in de woning, maar zonder warmtenet ook niet. Dit project gaat ons helpen om aardwarmte steeds vaker als bron te gaan inzetten. Voor bestaande, maar ook voor nieuwe netten. Hier in Leeuwarden doen we dat voor het eerst. Een belangrijke mijlpaal voor Ennatuurlijk, maar ook voor het opschalen van aardwarmte in Nederland.”